Informatie over de processierups

Over risico's en herkennen van de rups


Al jaren worden we tijdens de zomermaanden geplaagd door processierupsen. 
Kaal gevreten eikenbomen en ernstige jeukhinder bij spelende kinderen en omwonenden zijn de meest bekende gevolgen. Schiet nooit in paniek als er rupsen in je omgeving zitten. Je gezond verstand en voorzichtige aanpak kunnen veel hinder voorkomen.

Processierups in processie

Hoe herken je de processierups?

Processierupsen verraden hun aanwezigheid door hun sociaal gedrag.
Ze eten meestal ’s nachts in groepen en vervellen in gemeenschappelijke spinsels (in de volksmond ook wel nesten genoemd).
De processierupsen danken hun naam aan de gewoonte om "in processie" vanuit spinsels op stammen of dikke takken naar het gebladerte te trekken.
De overlast gevende processierupsen hebben in de laatste ontwikkelstadia een grijs-groene kleur met lichtgekleurde zijden en zijn getooid met lange haren. Op de rug zijn kleine oranje stippen zichtbaar. In april komen ze te voorschijn, tijdens het uitlopen van de eikenbladeren. Ze worden eind juni volwassen. Vaak worden ze pas opgemerkt, als ze de bomen gedeeltelijk kaal hebben gevreten.
Eikenbomen (vooral inlandse, soms ook Amerikaanse) genieten hun voorkeur.
Bij gebrek aan voedsel nemen ze ook genoegen met de bladeren van andere boomsoorten.
De rups verdwijnt met de verpopping.
Het gevaar is hierdoor echter niet geweken, de haren van de processierups blijven in de boom aanwezig. Het duurt ongeveer 5 jaar voordat de haren vergaan zijn. 
De volwassen nachtvlinder is onopvallend grijs. Hij verschijnt vanaf eind juli en kan tot in september voorkomen.

Bekijk via deze link een interessante introductievideo over de eikenprocessierups door bioloog Arnold van Vliet van Wageningen Universiteit.

Groep processierupsen

Problemen door de processierups

Grote groepen processierupsen kunnen eikenbomen volledig kaal eten. Toch ondervinden gezonde bomen weinig hinder van een eenmalige vraat. Meestal krijgen de eikenbomen tijdens de zomer opnieuw bladeren.
Wie ooit in aanraking kwam met de processierups, zal zich waarschijnlijk de hevige jeukhinder nog wel herinneren. De zichtbare lange haren kunnen geen kwaad, maar de microscopisch kleine brandharen (wel 900.000 per rups), die de rupsen bij verstoring loslaten, kunnen in het lichaam tot ernstige ontstekingen of astmatische reacties leiden. De brandharen bevatten mierenzuur en zijn voorzien van weerhaken. Lees meer over mogelijke gezondheidsproblemen.

Bent u beheerder of eigenaar van eikenbomen? Dan heeft u een wettelijke zorgplicht t.a.v. de overlast die de eikenprocessierups kan veroorzaken.
Echter, toepassing van biologische bestrijdingsmiddelen op plaatsen waar beschermde soorten vlinders voorkomen, is strafbaar in het kader van de Wet natuurbescherming. Tenzij er sprake is van een erkend belang. Er is sprake van een erkend belang indien de volksgezondheid in het gedrang komt en onderbouwd met gegevens (gezondheidsklachten) de ernst aangetoond kan worden en gebleken is dat er geen alternatieven voor handen zijn om herhaling van deze overlast te voorkomen. Als er mogelijk sprake kan zijn van de aanwezigheid van beschermde vlindersoorten dan kan bij de gemeente de zogenaamde rode lijst van dagvlinders opgevraagd worden. Daarin is aangegeven in welke gebieden in de gemeente sprake is van beschermde vlindersoorten waarmee we kunnen bepalen in welk ontwikkelstadium die zich bevinden ten tijde van de geplande bestrijding. Daar kan dan de bestrijdingsmethode cq het bestrijdingstijdstip op aangepast worden.

Afb vader die kind verzorgt

Mogelijke gezondheidsproblemen

Gezondheids problemen

Contact met de huid:
De brandharen dringen in de opperhuid met mogelijk een ontsteking tot gevolg. Binnen enkele uren na het contact met de brandharen verschijnt huiduitslag die met hevige jeuk gepaard gaat. De uitslag verdwijnt vanzelf binnen twee weken. Problemen door de brandharen van de processierups kunnen optreden zonder dat er rechtstreeks contact met de rupsen geweest is. De haartjes kunnen meegevoerd worden door de wind en zo ook in kleding terechtkomen. Ze kunnen verwijderd worden door de kleren grondig te wassen boven de 60 graden.

Contact met de ogen:
Als de haartjes in aanraking komen met het oogwit, kunnen ze een acute ontsteking veroorzaken.
Dringen ze nog dieper in het oog binnen, dan kunnen ze een chronische oogontsteking met een soort knobbelvorming teweegbrengen.
Omdat er dan al maanden verstreken kunnen zijn, wordt het verband niet meer gelegd. Enkel met een operatieve ingreep kunnen de haartjes dan nog verwijderd worden.

De bovenste luchtwegen:
Bij inademing kunnen slikstoornissen, ontsteking van de neusslijmvliezen en ademhalingsstoornissen optreden.

Raadpleeg in geval van twijfel een arts. Een goede bron van informatie over gezondheidsklachten door de processierups is de website thuisarts.nl.



Afb nest processierupsen

Voorkomen is beter dan genezen

Voorkomen van ongemakken

Hoe voorkomen je ongemakken:
• Vermijd elk contact met de rupsen.
• Draag kledij die hals, armen en benen bedekt en ga niet op de grond zitten.
• Na aanraking van rupsen of haren mag je niet krabben of wrijven, maar
• Wel de huid en ogen goed wassen of spoelen met lauwwarm water.
• Zo nodig al je kleren wassen boven 60 graden.
• Directe omgeving van de eikenboom bij droogweer veelvuldig sproeien.
Dit voorkomt het opdwarrelen van de brandharen.

Wat te doen bij overlast:
Voorkom in ieder geval elk rechtstreeks contact met de rupsen en maak ook je kinderen attent er op. Kijk op onze bestrijdingspagina voor de best mogelijke aanpak om de overlast weg te nemen.

Vooral niet doen:
De rupsen aanraken en zelf trachten te bestrijden.
Gebruik zeker geen insecticiden want de irriterende haren blijven nog lang actief en deze middelen kunnen schadelijk zijn voor de mens en het milieu.
Wegspuiten met bijvoorbeeld een hogedrukreiniger mag je zeker niet doen.
De haren en de rupsen kunnen dan immers via de lucht verspreid geraken.  

Meer weten?

Van individuele boom tot buurtproject:
Indien gewenst maken wij een plan op maat voor de preventieve bestrijding van de overlast van de eikenprocessierups. 

Neem daarom geheel vrijblijvend contact met ons op.